15/06/2015 - " Η λύση για το Ελληνικό χρέος", " Η Συμμορία της Δραχμής δεν θέλει συμφωνία" και " Οι οικονομικές συναλλαγές "χωρίς συμφωνία"

    Αθήνα, 15/06/2015

    ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ  

     

       Επειδή διάφοροι ειδικοί και μη προτείνουν «λύσεις» για να ξεπεραστεί η οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα μας, μερικές εκ των οποίων μπορεί να είναι εξαιρετικά επικίνδυνες και προτείνονται από καθαρή ιδιοτέλεια ή ιδεοληψία, σας αναδημοσιεύουμε από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της Κυριακής 14/06/2015, δύο άρθρα οικονομικού περιεχομένου, το ένα του οικονομολόγου Ν. Οικονομίδη με τίτλο « Η λύση για το Ελληνικό χρέος » και το άλλο του δημοσιογράφου Κ. Καλλίτση με τίτλο « Η Συμμορία της Δραχμής δεν θέλει συμφωνία », τα οποία με απλό και εύκολα κατανοητό τρόπο εξηγούν τις πραγματικές λύσεις στις οποίες πρέπει να προχωρήσει η χώρα μας για να μην οδηγηθούμε στη χρεοκοπία και στον εφιάλτη της οικονομικής καταστροφής με ό,τι άλλα δεινά αυτή θα επιφέρει, ενώ ένα τρίτο άρθρο του Μπ. Παπαδημητρίου με τίτλο «Οι οικονομικές συναλλαγές ´χωρίς συμφωνία´» περιγράφει μερικά από αυτά τα δεινά.

     

    Η λύση για το Ελληνικό χρέος

     

       Βρισκόμαστε στην πιο κρίσιμη καμπή της διαπραγμάτευσης και είναι απαραίτητο η Ελλάδα να υπογράψει συμφωνία αποφεύγοντας τη χρεοκοπία και την καταστροφή της νέας δραχμής. Τελευταία η κυβέρνηση λέει ότι θα δεχτεί συμφωνία μόνο αν περιλαμβάνει ρύθμιση για το χρέος. Προεκλογικά, ο ΣΥΡΙΖΑ πρότεινε διαγραφή μεγάλου μέρους (πάνω από 50%) της ονομαστικής αξίας του χρέους της Ελλάδας προς τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης. Αυτό είναι πρακτικώς αδύνατον, γιατί κάθε ευρώ που θα κέρδιζε η Ελλάδα θα έπρεπε να πληρωθεί άμεσα από τους Ευρωπαίους φορολογουμένους. Οπως δεν θα δεχόταν η ελληνική Βουλή να δωρίσει δισεκατομμύρια σε Φινλανδούς, Ολλανδούς, Γάλλους, κ.λπ., έτσι και εκείνοι δεν θα το δεχθούν.
       Υπάρχει όμως ένας άλλος τρόπος να αναδιαρθρωθεί και να μειωθεί το χρέος, που έχω προτείνει εδώ και τρία χρόνια. Χωρίς να πειράξουμε την ονομαστική αξία, ζητάμε επιμήκυνση των λήξεων του χρέους προς τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (συνολικά περίπου 180 δισ.) στα 75 χρόνια. Συγχρόνως ζητάμε τα επιτόκια να γίνουν σταθερά από κυμαινόμενα, και να μείνουν στα σημερινά πολύ χαμηλά επίπεδα.
       Αν γίνουν αυτά τα δύο, η παρούσα αξία του χρέους θα μειωθεί κατά 50%. Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας θα πληρώσουν μόνο το μισό από ό,τι τους επιβαρύνει σήμερα. Οι Ευρωπαίοι έχουν δώσει αρκετές ενδείξεις ότι δέχονται αυτή την αναδιάρθρωση. Ετσι, αυτή η ρύθμιση για το χρέος είναι το πιο εύκολο κομμάτι της συμφωνίας!Εχοντας βρει τη λύση, να πω και τι δεν πρέπει να ζητήσει η Ελλάδα. Πρώτα, όπως έγραψα πιο πάνω, δεν πρέπει να ζητήσει μείωση της ονομαστικής αξίας, γιατί θα απορριφθεί άμεσα. Δεύτερον, δεν πρέπει να ζητήσει να πληρώνει μόνο όταν η Ελλάδα έχει ανάπτυξη, όπως πρότεινε ο υπουργός Οικονομικών. Υπάρχουν δύο τεράστια προβλήματα με αυτή την πρόταση.Για να φτάσουμε στον ίδιο μέσο όρο αποπληρωμής πληρώνοντας μόνο όταν έχουμε ανάπτυξη (ενώ δεν πληρώνουμε όταν δεν έχουμε ανάπτυξη), χρειάζεται να πληρώνουμε τεράστια ποσά όταν έχουμε ανάπτυξη, που θα είναι πρακτικώς αδύνατον. Και αν δεχτούμε συμφωνία να πληρώνουμε μόνο όταν έχουμε ανάπτυξη, ουσιαστικά δεχόμαστε ελεγκτές της τρόικας για 75 χρόνια για να βλέπουν αν τα στοιχεία μας είναι σωστά.
       Τρίτον, το υπουργείο Οικονομικών έχει προτείνει να πληρώσει ο ευρωπαϊκός μηχανισμός στήριξης τα 29 δισ. που χρωστάμε στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και να αυξηθεί ισόποσα το χρέος προς το ΕΣΜ. Αυτό είναι επίσης εντελώς εξωπραγματικό γιατί ουσιαστικά ζητάει από τους Ευρωπαίους να μας δώσουν επιπλέον 29 δισ. χωρίς όρους! Η λύση του χρέους που έχω προτείνει είναι απλή και καθαρή και δεν χρειάζεται επιπλέον χρήματα από τους Ευρωπαίους φορολογουμένους. Είναι πραγματικά το πιο εύκολο κομμάτι της συμφωνίας!
    * Ο κ. Νίκος Οικονομίδης είναι καθηγητής στο Stern School of Business, New York University, economides@stern.nyu.edu

     

    Η Συμμορία της Δραχμής δεν θέλει συμφωνία


       Συμφωνούμε ότι ο πρώτος, άμεσος, σπουδαιότερος στόχος είναι (και πρέπει να είναι...) να φρενάρει και να αρχίσει η αναστροφή της ύφεσης, προκειμένου να αναχαιτισθεί η καταστροφή των θέσεων εργασίας και να γίνει δυναμική εκκίνηση μιας νέας διαδικασίας, απορρόφησης της ανεργίας (όχι διά της μετανάστευσης αλλά) διά της δημιουργίας νέων, βιώσιμων θέσεων εργασίας; Αν ναι, τότε το δέον γενέσθαι μεταξύ των υπαρκτών διαθέσιμων επιλογών, είναι ολοφάνερο: Να υπογράψουμε συμφωνία με τους εταίρους που είναι και (οι μοναδικοί στον κόσμο πρόθυμοι...) δανειστές μας.

       Οι ώρες είναι κρίσιμες, οι κουβέντες μας πρέπει να είναι καθαρές. Τα «ναι μεν αλλά», οι ασαφείς ρητορείες και τα πολιτικάντικα λόγια είναι τα τελευταία που χρειάζεται ο ελληνικός λαός σήμερα.

       Η ρήξη με τους εταίρους μας στις δεδομένες συνθήκες δεν συνιστά θεμιτή επιλογή. Ενδεχόμενη ρήξη θα οδηγούσε αναγκαστικά και αυτόματα στο υποχρεωτικό ολιγοήμερο κλείσιμο των τραπεζών και στην τελευταία Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που θα υπέγραφε ο σημερινός πρωθυπουργός (μιας κυβέρνησης που θα αποδεικνυόταν εξαιρετικά βραχύβια, βραχύτατη παρένθεση...) για να επιβάλλει μέτρα ελέγχου στην κίνηση κεφαλαίων και στην ανάληψη καταθέσεων. Οι συνέπειες θα ήταν βαριές και διαρκείς, θα άνοιγαν ολισθηρό δρόμο όχι μόνο για την οικονομία αλλά και για τους δημοκρατικούς θεσμούς, που θα δοκιμάζονταν σκληρά από την κοινωνική αναστάτωση, την παράλυση του κράτους, τη διάλυση κρίσιμων υπηρεσιών του. Κι ας θυμόμαστε, ότι σε τέτοιες συνθήκες οι εθνικοί κίνδυνοι, αντικειμενικά, πάντα μεγεθύνονται.

       Προφανώς, υπάρχουν συμφέροντα που θεωρούν ότι η ρήξη με τους εταίρους κρύβει μεγάλες ευκαιρίες για αυτά τα ίδια. Είναι τα συμφέροντα που έχουν κωδικοποιηθεί «Συμμορία της Δραχμής». Πρόκειται για τα βρώμικα κεφάλαια της διαπλοκής, που τοκίζουν σε μια καταστροφή, για να γλιτώσουν από την απειλή της ποινής. Για τα συμφέροντα που έχουν πλουτίσει μέσω θαλασσοδανείων και τοκίζουν στην καταστροφή για να διαγραφούν τα δάνειά τους και να διατηρήσουν τη λεία, τα πλούτη τους. Για τα συμφέροντα του παρασιτισμού, που έχοντας λεηλατήσει τον τόπο, κατέφυγαν σε μαύρους λογαριασμούς και τοκίζουν στην καταστροφή με την προσδοκία να επανακάμψουν αγοράζοντας έναντι πινακίου φακής την Ελλάδα – τη γη, τις επιχειρήσεις, τον κόσμο της εργασίας.

       Αυτήν συμφέρει και αυτή τοκίζει στην έξοδο της χώρας από την Ευρωζώνη, με τη συνδρομή πολύ μικρού μέρους του πολιτικού προσωπικού είτε από συμφέρον είτε από ιδεοληψία: Η Συμμορία της Δραχμής. Οι ώρες είναι κρίσιμες, οι κουβέντες μας πρέπει να είναι καθαρές. Στις απορίες και τις (ενίοτε υποκριτικές) εκκλήσεις να εξαρτηθεί η υπογραφή μιας συμφωνίας από το ακριβές περιεχόμενό της, η απάντηση οφείλει να είναι έντιμη, σαφής, χωρίς μισόλογα. Ετσι, κατά τη γνώμη μου, ναι, πρέπει να διεκδικήσουμε την καλύτερη δυνατή συμφωνία αλλά πάντως, σε κάθε περίπτωση, η χώρα έχει ζωτικό συμφέρον να συνάψει συμφωνία. Ναι, να επιδιώξει μια καλή συμφωνία αλλά, οπωσδήποτε, να υπογράψει συμφωνία!

       Γιατί, προϋπόθεση για να διεκδικήσουμε (στην πράξη κι όχι στα έπη τα πτερόεντα...) δικαίωμα σε ένα καλύτερο αύριο (από αύριο κι όχι κατά Κέυνς μακροπρόθεσμα...) είναι η υπογραφή μιας συμφωνίας.

       Σύμφωνοι, από την ουσία, από το ακριβές περιεχόμενο της συμφωνίας θα προσδιοριστούν η ταχύτητα και η δυσκολία της νέας προσπάθειας για αναστροφή της ύφεσης και απορρόφηση της ανεργίας. Από αυτήν την άποψη, το βάρος που δίδεται πάλι στην υπερβολική φορολογική επιβάρυνση επιχειρήσεων και συνήθων υποζυγίων, δεν είναι καλός οιωνός. Αλλά, τούτου λεχθέντος, είτε λιγότερο είτε περισσότερο καλή η συμφωνία, πέραν πάσης αμφιβολίας πιστεύω ότι αυτή καθαυτήν η υπογραφή συμφωνίας είναι η προϋπόθεση για να αρθεί η αβεβαιότητα σχετικά με την ευρωπαϊκή θέση της χώρας (αυτήν, που σήμερα νεκρώνει κάθε δραστηριότητα) και να έχουμε την ευκαιρία να δοκιμάσουμε τα επόμενα βήματά μας σε μια δύσκολη πορεία υπέρβασης της ύφεσης και καταπολέμησης της ανεργίας. Ανευ συμφωνίας, ο τόπος δεν θα δοκιμάσει καν τέτοια βήματα. Θα δοκιμαστεί. Σκληρά.

      

       Οι οικονομικές συναλλαγές ´χωρίς συμφωνία´


       Τι θα συμβεί «χωρίς συμφωνία»; Τι θα αλλάξει στην καθημερινότητα των οικονομικών συναλλαγών; Η προσεκτική ανάλυση των μέτρων που συνήθως απαιτεί παρόμοια έκτακτη κατάσταση είναι πολύ χρήσιμη.

       Η Ελλάδα υποφέρει ήδη από μια ταχύτατη απώλεια εμπιστοσύνης στις μεσοπρόθεσμες προοπτικές της οικονομίας. Η αποτυχία των διαπραγματεύσεων θα έχει ως αποτέλεσμα την απότομη άνοδο της ανησυχίας. Εταιρικές και ιδιωτικές συμφωνίες, μεγάλες συναλλαγές και, κυρίως, επενδύσεις θα ακυρωθούν ή θα αναβληθούν για απροσδιόριστο χρόνο ή θα καθυστερήσουν για αρκετές εβδομάδες. Ως αποτέλεσμα, το ΑΕΠ θα κάνει «μεγάλη βουτιά».

       Το κράτος θα υποστεί τεράστια ζημία από την καθυστέρηση πολιτών και επιχειρήσεων στην πληρωμή των φορολογικών τους υποχρεώσεων. Η απώλεια εσόδων θα βαθύνει την εξωτερική στάση πληρωμών. Η κυβέρνηση δεν θα πληρώσει το Ταμείο και θα θέσει τη χώρα σε μερική χρεοκοπία. Στο εσωτερικό, το κράτος θα μεταθέσει «μέχρι νεωτέρας» το σύνολο των υποχρεώσεών του. Μισθοί, συντάξεις και προμήθειες θα πληρωθούν μόνο κατά ένα κάποιο μέρος τους.

       Το τραπεζικό σύστημα θα υποστεί σοβαρό κλονισμό. Ανάλογα με το μέγεθος του πανικού, οι τράπεζες θα χρειαστεί να κλείσουν έναν αριθμό τραπεζικών καταστημάτων, να θέσουν σε τεχνική αργία μερίδα των εργαζομένων τους, να περιορίσουν τις ώρες λειτουργίας τους. Αρχικώς θα περιοριστεί η τροφοδοσία των ΑΤΜs μέχρις ότου διασφαλιστεί η απαιτούμενη αυξημένη προστασία από τα αρμόδια κρατικά όργανα (αστυνομία, στρατός). Το θέμα της δημόσιας τάξης είναι από τα σημαντικότερα σε παρόμοιες περιστάσεις αφού η αδυναμία των μικρότερων εργοδοτών, ιδιαίτερα στον ανεπίσημο τομέα της οικονομίας, να πληρώσουν τις υπεσχημένες αμοιβές είναι αναμενόμενο να προκαλέσει κοινωνική αναταραχή.

       Σύμφωνα με τα σχέδια που κατά κανόνα εφαρμόζονται σε παρόμοιες περιστάσεις, η απόρριψη της συμφωνίας με τις Βρυξέλλες θα απαιτήσει την επιβολή τραπεζικής αργίας (bank holiday). Οι τράπεζες θα ανοίξουν ξανά μόνον υπό δύο προϋποθέσεις:

        (α) να υπάρξει στο μεταξύ συμφωνία

       (β) να έχει υιοθετηθεί το διάταγμα με τις διαδικασίες προστασίας των καταθέσεων, ελέγχου, δηλαδή, των κινήσεων κεφαλαίου.

       Με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, η κυβέρνηση θα ορίσει, έπειτα από γνώμη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το ύψος των ημερησίων συναλλαγών σε μετρητά, που θα είναι άλλωστε οι μόνες δυνατές. Δεν θα λειτουργούν πιστωτικές κάρτες παρά μόνον οι χρεωστικές με το ίδιο όριο αναλήψεων. Θα καταργηθεί προσωρινώς η τραπεζική μέσω Ιντερνετ.

       Μεγάλες πληρωμές θα εγκρίνονται από αρμόδιες επιτροπές στις συστημικές τράπεζες, την Τράπεζα Ελλάδος και το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Είναι αναμενόμενο ότι, τουλάχιστον τις πρώτες ημέρες, οι καθυστερήσεις θα είναι σημαντικές. Σε συνδυασμό με τον αναμενόμενο προληπτικό εφοδιασμό των νοικοκυριών, ο έλεγχος των πληρωμών για εισαγωγές θα επιτρέψει φαινόμενα μαύρης αγοράς.

       Με δυο λόγια, η αρχική «χωρίς συμφωνία» περίοδος θα έχει χαρακτηριστικά καθεστώτος έκτακτης ανάγκης. Κανείς δεν γνωρίζει πόσο θα διαρκέσει. Οσο δυσκολότερη τόσο ταχύτερα θα χρειαστεί να επιλέξει η κυβέρνηση είτε την επανάληψη των συζητήσεων με τις Βρυξέλλες, είτε την προετοιμασία για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ και, τελικά, την Ευρωπαϊκή Ενωση.